NOvA start voorlichtingscampagne om bekendheid regels over betalingen te vergroten

De Nederlandse orde van advocaten heeft vanuit de Taskforce Bescherming tegen ondermijning door de Erasmus Universiteit Rotterdam een onderzoek naar betalingen aan advocaten laten doen. Daaruit blijkt onder andere dat de regelgeving over contante betalingen door advocaten onduidelijk wordt gevonden. Om de bekendheid van de regels over betalingen te vergroten start de NOvA een voorlichtingscampagne.

Regelgeving rondom betalingen
De huidige regelgeving voor advocaten (artikel 6.27 van de Verordening op de advocatuur) schrijft voor dat advocaten betalingen slechts giraal mogen ontvangen. Contante betalingen zijn in principe niet toegestaan. Een uitzondering is alleen mogelijk wanneer er ‘feiten of omstandigheden’ zijn die dat rechtvaardigen. Indien een advocaat in een zaak of in een periode van ten hoogste een jaar ten behoeve van dezelfde cliënt contante betalingen met een gezamenlijke waarde van €5000,- of meer verricht of aanvaardt, is voorafgaand overleg met de deken voorgeschreven.

Bevindingen onderzoek Erasmus Universiteit Rotterdam
De onderzoekers concluderen dat advocaten de risico’s van contante betalingen in het licht van integriteit en onafhankelijkheid en het meewerken aan witwassen onderkennen. Daarnaast volgt uit de interviews met betrokkenen dat de regel over contante betalingen onduidelijk gevonden wordt.

De onderzoekers doen een aantal aanbevelingen om het geconstateerde gat tussen de regelgeving en de uitvoering in de praktijk te verkleinen, onder meer door meer bewustwording, educatie en aanpassingen in het toezicht.

Tuchtrechtuitspraken
Recente uitspraken van de tuchtrechter naar aanleiding van dekenbezwaren tegen advocaten die contante bedragen hadden ontvangen, geven er ook blijk van dat binnen de advocatuur onduidelijkheid heeft bestaan over de betekenis van artikel 6.27 van de Verordening op de advocatuur en de feiten en omstandigheden die het aanvaarden van een contante betaling door een cliënt zouden kunnen rechtvaardigen. 

- ECLI:NL:TADRAMS:2024:119 Raad van Discipline Amsterdam 24-181/A/A/D
- ECLI:NL:TADRAMS:2024:120 Raad van Discipline Amsterdam 24-182/A/A/D
- ECLI:NL:TADRSHE:2024:5 Raad van Discipline 's-Hertogenbosch 23-538/DB/OB/D 

Voorlichtingscampagne en risicogestuurd toezicht
De NOvA brengt met een voorlichtingscampagne de huidige regel ‘geen contant, tenzij’ hernieuwd onder de aandacht van de beroepsgroep. Het onderwerp betalingen heeft al enige tijd de aandacht van de lokale dekens als toezichthouder en blijft opgenomen in het risicogestuurde toezicht.

Daarnaast bevelen de onderzoekers aan na te denken hoe kan worden voorzien in een nadere communicatie over de resultaten van het toezicht. Een voorlichtingscampagne, tezamen met bestendiging van het toezicht op contante betalingen aan advocaten, moet wat de NOvA en de dekens betreft leiden tot een beter begrip én toepassing – gevolgd door handhaving waar nodig – van artikel 6.27 van de Verordening op de advocatuur. 

Nadere verkenning naar noodzaak aanpassing regelgeving
De komende periode zal de NOvA een nadere verkenning uitvoeren om te bezien of de huidige regelgeving met betrekking tot betalingen aanpassing behoeft. Hierover zal eveneens overleg met lokale dekens als toezichthouder plaatsvinden. Daarbij gaat het onder meer om de aanbeveling uit het rapport van de Erasmus Universiteit Rotterdam om het contante bedrag dat advocaten in uitzonderingsgevallen mogen aannemen te verlagen. Ook wordt nader gekeken naar (de herkomst van) girale betalingen en de inzet van ‘nieuwe’ betaalmiddelen, zoals crypto currency.

De NOvA heeft naast het onderzoek van de Erasmus Universiteit Rotterdam ook nog een onderzoek naar de kroongetuigenregeling en een naar het gebruik van extra beveiligde en identiteitsversluierende communicatiemiddelen door de Universiteit Leiden laten uitvoeren. Doel van alle drie de onderzoeken is het in kaart brengen van de risico’s voor advocaten, en bezien of de bevindingen en aanbevelingen uit de rapporten aanleiding geven tot aanpassing van de regelgeving.

De onderzoeken van de Universiteit Leiden werden al eerder door de NOvA gepubliceerd:
- De impact van de kroongetuigenregeling op de veiligheid en praktijkvoering van advocaten - Universiteit Leiden 2023
- Het gebruik van extra beveiligde communicatiemiddelen door advocaten - Universiteit Leiden 2023