Gedragsregels advocatuur van kracht

‘Een mijlpaal’ noemt Bart van Tongeren, algemeen deken van de NOvA, de vaststelling van de grondig herziene gedragsregels die vandaag zijn gepubliceerd. De nieuwe gedragsregels komen in de plaats van de huidige, die dateren uit 1992. De gedragsregels voor de advocatuur zijn een uitwerking van de wettelijke betamelijkheidsnorm van artikel 46 Advocatenwet. De regels vormen een richtlijn voor de praktijkuitoefening als advocaat.

Wat in de herijkte gedragsregels meteen opvalt is de grotere aandacht voor de rol van de advocaat in de maatschappij, gelet op zijn bijzondere positie in het rechtsbestel. De advocaat dient als lid van een door de wet bijzonder gepositioneerde beroepsgroep ook in meer algemene zin bij te dragen aan de kwaliteit en integriteit van zijn beroepsgroep. Tegelijkertijd streeft de advocaat ook altijd betamelijkheid na ter wille van zichzelf en zijn cliënt. Uiteraard met behoud van de kernwaarden zoals partijdigheid en vertrouwelijkheid. De herijkte gedragsregels stralen die nieuwe focus uit in het eerste hoofdstuk ‘De maatschappelijke rol van de advocaat’. De belangrijkste wijzigingen op een rij:

Provisie
Het ontvangen of toekennen van een beloning voor het aanbrengen of ontvangen van opdrachten (regel 2) is niet fundamenteel gewijzigd, maar is onder bepaalde voorwaarden mogelijk. De advocaat moet kunnen aantonen dat hij niet in strijd handelt met de kernwaarden. Er is ruimte in de regels om via ‘koppelsites’ vraag en aanbod bij elkaar te brengen, maar het belang van de rechtzoekende is daarbij leidend. Advocaten mogen zich niet laten leiden door hun eigen belang of dat van de tussenpersoon.

Geheimhouding
Daarnaast wordt in regel 3 stilgestaan bij het vertrouwelijkheid van advocaten ten behoeve van de rechtzoekende. Vertrouwelijkheid is een essentiële kernwaarde die in deze tijd onder druk staat. Een derde belangrijk nieuw element in de regels is de onverenigbaarheid van bepaalde openbare functies met het beroep van advocaat (regel 10). Verder is de regel over belangenverstrengeling vereenvoudigd (regel 15). In de uitgebreide toelichting wordt onder meer stilgestaan bij de rol van advocaten in echtscheidingen, het optreden als gezinsadvocaat en de vrije advocaatkeuze.

Vertrouwelijke mededelingen
Wat betreft mededelingen (voorheen de confraternele correspondentie) tussen advocaten is het vanaf nu zo dat die mededelingen niet langer automatisch vertrouwelijk zijn. Wil een advocaat vertrouwelijk communiceren, dan dient hij dat vooraf af te spreken (regel 26). Tot slot is in regel 28 een regel tegen ronselen van cliënten opgenomen.

Heersende opvattingen
De gedragsregels advocatuur leggen vast wat op dit moment de heersende opvattingen zijn binnen de balie, niet wat deze over vijf of tien jaar zouden moeten zijn. Algemeen deken Van Tongeren: “Dat is een bewuste keuze van de NOvA. We gaan zeker niet weer 25 jaar wachten tot een nieuwe versie, maar gaan met regelmatige tussenpozen kijken of de regels aanpassing verdienen.”